Bu gün burada İlimizin en önemli zenginliklerinden biri olan ormancılığımızı konuşmak için bir araya geldik. Toplantımızı onurlandıran milletvekilimiz sayın Serap Ekmekçi’ye ilgileri ve teşrifleri için çok teşekkür ediyoruz. Ev sahipliği için Orman Bölge Müdürümüz Sayın Hakan Yaslıkaya nezdinde tüm teşkilatımız mensuplarına, Tarım Orman İl Müdürümüz Sayın Bekir Yücel Tanrıkulu’na ve teşkilatımız mensuplarına, Orman köylüsünü temsil eden kooperatif yöneticilerimize ve saygıdeğer konuklara Birliğimiz adına gönülden teşekkür ediyoruz.
Saygıdeğer konuklar;
İlimiz ormancılığı 4 milyon M3’e ulaşan üretimi, orman ekosistemi ve endemik özellikleri ile bir laboratuvar özelliği taşıyan, Ülkemizin ayrıcalıklı bir bölgesini oluşturmaktadır.
Ormanlarımız, bio çeşitliliğin korunması, iklim değişikliklerinin etkisinin azaltılması, toprak erezyonunun önlenmesi ve taşkınlardan korunması, yerel ekonominin güçlendirilmesi ve yerinde istihdamın sağlanmasında çok önemli işlevleri olan en önemli doğal zenginliğimizdir.
İnsanlığa birçok imkanlar sunan ormanlarımız, ayrıca orman endüstrisinin en önemli hammaddesini sağlayan doğal varlıklarımızdır. İl olarak yüzde yetmişe yakın bir orman varlığına sahip olmamız aslında yerel kalkınma adına ciddi potansiyel oluşturmakta ve önemli fırsatlar sunmaktadır.
Kastamonu Üniversitesinin Ormancılık ve Tabiat Turizmi konusunda ihtisas üniversitesi olmasının çok önemli olduğuna inanıyoruz. Ancak; ormancılığımızın yerel ekonomiye katkıları, orman köylerindeki göçün çözümü yönünde alternatif projeler geliştirilmesi, üretim modelinde oluşan zafiyetlerinde araştırma konuları olarak ele alınması ve bu alanda çalışmalar yapılmasının önemli olduğuna inanıyoruz.
Varolan bu fırsatları ve olanakları değerlendirmek adına, ahşap ve mobilya sektörünün son ürüne kadar geliştirilmesi, doğa turizminden ve odun dışı orman ürünlerinden daha fazla yararlanılması, hiç şüphesiz ilimiz ekonomisine daha fazla katkı sağlayacak ve daha fazla istihdam imkanları sunacaktır.
Alanda yaşayan insanların, genelde geçim kaynaklarının son derece sınırlı olduğu, göç vererek çarpık kentleşmeye, istihdam sorununa ve iş gücü kaybına neden olduğu, yerel kalkınmadaki öneminin yeterince dikkate alınmadığı görülmektedir.
İzninizle bir paydaş olarak Birliğimizle ilgili sayın konuklarımıza kısaca bilgi vermek istiyorum.
Birliğimize bağlı 294 birim kooperatiften yaklaşık 190 adedi ilimizdeki orman üretiminin yaklaşık % 65-70’ini gerçekleştirmektedir. Farklı faaliyet alanlarımızda 64 personelimiz hizmet vermektedir.
İlimizde ilk kez 2002 yılında Merkez Birliği ile müşterek olarak 1. Ormancılık Kooperatifleri Sempozyumu gerçekleştirilmiştir. 2004 yılında AB’ye sunulan orman işçiliği pilot projesi ile orman işçiliğinin bir meslek olarak tanımlanması ve orman işçiliği konusunda Türk mevzuatının oluşturulmasına yönelik çalışmaların başlatılmasına zemin hazırlanmıştır.
Proje kapsamında orman işçilerinin eğitimi alanında faaliyetler yürütülmüş, 15 gün süreli eğitimler yapılmış, Alman Kooperatifleri Konfederasyonu (DGRV) ile müşterek yürütülen çalışmalar kapsamında eğitim çalışmalarına devam edilmiş, yaklaşık 1000 civarında kooperatif ortağının belgelendirilmesi sağlanmıştır.
Birleşmiş Milletler (UNDP) kaynaklı Ahşaba dayalı El Sanatları projesi ve Biyogaz Uygulamasının tanıtımı projeleri gerçekleştirilmiştir.
Orman köylerinde alternatif gelir kaynakları sağlanması amaçlı çalışmalar yürütülmüş, bu kapsamda orman üretiminde mekanizasyona önem verilmiş, bu alanda kooperatifler için iş makinesi projeleri yapılmış, özellikle orman köylerininde yararlanmasına yönelik uygun bölgelerde süt toplama merkezleri yapımı gerçekleştirilmiş olup, bu çalışmalara halen devam edilmektedir.
Birliğimizce OR KOOP Merkez Birliği ile müşterek yapılan ve Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından zorunlu hale getirilen orman işçiliği belgelendirme sınavlarına devam edilmektedir.
Maden işçiliğinden sonra en zor ve en riskli üretim işi olan orman üretim işçiliğini yapan kişilerin belgelendirilmesinde, adayların iş güvenliğinin sağlanması ve üretim tekniğinin gereklerine göre hizmet vermeleri amaçlanmaktadır. Birliğimiz tarafından bu güne kadar 4942 kişinin sınavı yapılmış, belge kullanım süresi dolan 822 kişinin de belgesi yenilenmiştir.
Kooperatifler tüm gelişmiş ülkelerde yerel kalkınmanın en önemli dinamikler arasında yer almaktadır. Üretimde orman idaresinin işinin kolaylaştırılmasının yanında, farklı proje ve etkinliklerle ve geçmişte Orköy tarafından hazırlanan kalkınma planları doğrultusunda orman köylüsü ve kooperatifleri desteklenmiş, sağlanan diğer kredi olanakları ile de yerel kalkınmaya ciddi anlamda katkı sağlanmıştır.
Orköy geçmişte köylerde planlı kalkınmaya önem vermiş ve her köy için kalkınma planları hazırlanmıştır. Planlı dönemin sonuçlanmasından sonra bu güne kadar maalesef yeni bir planlama yapılmamış, orköy teşkilatı idare içerisinde küçük bir birim haline getirilmiştir.
Uygulamada zaten yetersiz ödenekle ancak bireysel kredilere öncelik verilmiş, Bu nedenle bölgesel kalkınma yeterince sağlanamamış, üretimde Pazar potansiyeli yaratılamamış ve hizmetin götürülme maliyeti daha yüksek olmuştur. Planlama gerçekleştirilemediği için projelendirme ve kredilendirme amaca uygun yapılamamaktadır.
Ormancılık mevzuatında yapılan anayasal ve yasal bazı olumlu düzenlemelere rağmen, geldiğimiz noktada bu hedeflerde ciddi sapmalar olduğunu, yapılan uygulamaların sosyo ekonomik sorunlara neden olduğu ve sorunlarında giderek büyüdüğü görülmektedir.
Kooperatiflerin kuruluşundaki temel amaç, orman üretiminin tüzel kişilik olarak yasal zeminini hazırlamak, bölgesel kalkınmayı sağlamak, yerinde istihdam yaratmak ve küçük çaplıda olsa yerel sanayinin gelişmesine katkı sağlamak, temel hedef olarak görülmüştür.
Yıllardan bu tarafa Kooperatiflerimiz, aynı statü içerisinde ve aynı yapılanma modeli ile hizmet yürütmektedir. Kooperatiflerin kuruluş gerekçeleri henüz ortadan kaldırılamamıştır. Çünkü çoğu ülkede artık olmayan orman köylüsü kavramı, hala Ülkemizin önemli bir gerçeğidir.
İlerleyen süreç içerisinde, kooperatif yapıların yeniden düzenlenmesini gerektiren unsurların oluşumu ve kuruluş nedenleriyle ilgili gerekçeler gözden kaçırılmıştır.
Ormanlarımızın gençleştirilmesi, bakımı, yeni orman alanlarının kazandırılması için yapılan çalışmalar ve üretim mutlaka önemlidir. Ancak tüm bu çalışmalar yapılırken orman alanlarındaki demografik yapı asla göz ardı edilmemelidir.
Sayın Konuklar;
Orman üretiminde yıllardan bu tarafa vahidi fiyat modeli uygulanmaktadır. Bu modelde üretim birim fiyatları Orman Genel Müdürlüğünce belirlenmektedir. Belirlenen fiyatların zaman zaman Türkiye ekonomisindeki gerçeklerle örtüşmemesi nedeniyle mağduriyete neden olunabilmektedir. Hatta verilen fiyatların geri çekilmesi bile söz konusu olabilmektedir. Fiyatların belirlenmesinde enflasyonun ve girdi maliyetlerinin dikkate alınması daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Özellikle istihkak ödemelerinde gecikmeler olmakta veya taksitler halinde ödemeler yapılmakta bu durum mağduriyete neden olabilmektedir.
Son yıllarda yasal alt yapısı hazırlanmaya çalışılarak uygulamaya konulan dikili satış modeli, orman üretiminin özelleştirilmesi anlamını taşımaktadır. Maalesef bu uygulamada orman köylüsüne ve kooperatiflerine yer yoktur. Hatta kooperatiflerin taşeronlaştırılması gibi bir tablo ile karşılaşılmıştır.
Çevresel değerlerimizin zarar görmesinin yanında, dikili satış yolu ile yapılan üretimin kontrolü ve denetimi yeterince yapılamadığından, şaibeli üretimin söz konusu olabildiği, yasal olmayan birçok uygulamaya zemin hazırladığı herkes tarafından bilinmektedir.
Orman kanununun 30. Maddesi ile ihaleli satış esas alınmış, yapılan değişiklikle 5 yıl süreyi geçmemek üzere yıllara sâri olarak ihale ile satış yapılabileceği hükme bağlanmıştır.
Uygulamaya konulması planlanan yıllara sâri ihaleli satış modeli, orman köylüsünün mağduriyetinin yanında özellikle yerel ekonomilerin ciddi hasar görmesine neden olacaktır. Özellikle ilimiz bu uygulamadan çok daha fazla etkilenecektir.
Orman köylerinde yaşanan göç olgusu, kooperatiflerde giderek iş gücü kaybına ve kooperatiflerin giderek küçülmesine ve arzulanan hizmeti veremez noktasına gelmesine neden olmuştur. Bunun sorumlusu da asla orman köylüsü değildir.
Bu nedenle; özellikle orman üretimi yapan kooperatiflerin yeniden yapılandırılması, bazı özendirici tedbirler getirilerek bölge şefliği hatta İşletme Müdürlüğü bazında kooperatiflerin yapılandırılmasının gerekliliğine inanıyoruz.
Ülkemizin en fazla üretim yapan bölgesi olarak hizmet veren Bölge Müdürlüğümüzün, personel ve makine parkı yönünden güçlendirilerek hizmet kapasitesinin artırılmasının, getirilen çözümlerin sürdürülebilir olmasının ve üretim alanlarının yol ve diğer alt yapı eksikliklerinin giderilerek üretime açılmasının önemli olduğuna inanıyoruz.
Sayın Konuklar;
Ormanlarla ilgili olarak Orman teşkilatımız tüm organizasyonların yasal sorumlusu durumundadır.
Sanayi, üretilen bu hammaddeyi işleyerek tüketime sunan önemli kuruluşlardır.
Ormancılık hizmetlerinde, üretim alanından tüketime kadar olan zincirin en önemli halkası üretim alanıdır. Diğer bir ifade ile ağırlıklı olarak kooperatifler ve orman köylüsüdür. Ancak zaman zaman üretim alanındaki insanlarımızın itibarsızlaştırıldığını görmek bizleri üzmektedir. Halbuki üretimden tüketime olan faaliyetleri değerlendirdiğimizde, orman köylüsünün en az diğer paydaşlar kadar önemli olduğunu kabul etmek gerekir.
Bu gün burada, ilimizin çok önemli doğal zenginliği olduğuna inandığımız ormancılığımızla ilgili konuları sizlerle paylaşmak fırsatını bulduğumuz için çok mutlu oldğumuzu söylemek istiyorum.
Toplantımızı onurlandıran Milletvekilimiz sayın Serap Ekmekçi’ye, Orman bölge Müdürümüze ve Tarım Orman il Müdürümüze ve teşkilat mensuplarına, kooperatif yöneticilerimize ve sayın konuklarımıza katılımları için Birliğimiz adına çok teşekkür ediyor saygılar sunuyorum. 29.11.2024
