Kooperatifler kanunu ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Bu konuda daha etkin olduğu anlaşılıyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yasal düzenleme konusunda belirginleşmiş bir görüşü oluşturup oluşturmadığını da bilmiyoruz.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının bu oluşum içerisinde etkin rol alması üretici örgütlenmesi açısından son derece önemlidir. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu üzerinde yapılan çalışmaların Üretici Örgütlerinin sorunlarının çözümü için bir fırsat olarak değerlendirilmelidir.
Bu gün gelinen noktada Kooperatiflerin üretici örgütlenmesinde tek örgüt yapılanması olmadığı, yeniden yapılanmada diğer örgütlerin durumunun dikkate alınması, diğer bir ifade ile onlarında fonksiyonlarının ve varlıklarının nedenleri ve gerekliliği tartışılmalıdır.
Özellikle tarımsal alandaki örgüt yapısının içinde bulunduğu olumsuz tabloyu hangi yapılanma modeli ile aşabileceğiz. Son derece önemli olan bu konunun tartışılarak öncelikle en uygun modelin oluşturulması gerekir. Çünkü yasa ve mevzuat düzenlemeleri ortaya konulacak modelin uygulamasına yönelik olacaktır. Ancak, henüz böyle bir modelin oluşturulduğu görülmüyor.
Kooperatifler Kanununun yapılmasında katılımcılığın sağlanmaya çalışıldığı, hatta yabancı uzmanların davet edilmesi onların deneyimlerinden yararlanmak adına son derece önemlidir. Daha da önemlisi bu yabancı uzmanlara ve bilim adamlarının görüşlerine itibar edilmesidir.
Çıkartılan yasalar sorunların çözümünü sağlamalıdır. Ancak sorunların ne olduğunu, nereden kaynaklandığını, en önemlisi ülke gerçeklerini bilmeyen, uygulamaya uzak kişilerin sorun çözebileceğini düşünmek bile iyimserlik olur. Bu nedenle uygulamacıların bu çalışmalarda etkin görev alması kaçınılmazdır.
Mevcut uygulamanın çok iyi görülmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Tarafsız, objektif olmak en önemlisi. Ancak; yasa yapıcıların her örgüte aynı mesafede olması başarının temelini oluşturacaktır.
Adres gösteren yasaların, yönetmeliklerin veya tebliğlerin çıkartılması bu güne kadar hiçbir sorunu çözmemiştir. Üstelik sorunları giderek ağırlaştırmıştır.
Parçalanmış yapıların yönetiminin ne kadar zor olduğu, örgütler parçalandıktan sonra daha iyi anlaşılmış olması gerekir. Bu günkü parçalı yapının hiçbir sorunu çözemediği tam aksine sorunun temel nedenini oluşturduğu ortada. O halde; güçlü, kurumsal kimliğe sahip bir yapının oluşturulması kaçınılmaz hale gelmiştir.
Üretici örgütlerinin başarısı ve ülke ekonomisine katkılarının tartışılması yerine, Bakanlıkların, örgütlerin üzerinde azami ölçüde nasıl daha etkin olabileceği hesaplarının yapılmaması gerekir.
Halen yürürlükteki 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu ile bölge ve merkez birliklerinin ihtisas konularını belirleme yetkisinin Bakanlığa verilmiş olması bile kooperatifçiliğimizi içinden çıkılamaz noktaya getirmeye yettiği ve bu gün gelinen örgüt karmaşasının temelinde sadece böyle bir yetkinin kullanılmış olması yetmiştir.
Yeni taslakta bunun daha da ileriye götürüldüğü, çıkarılacak kanunda ve ikincil, üçüncül mevzuatla kooperatiflerin özerk yapılarının büyük ölçüde bozulacağı anlaşılmaktadır.
Yasa, bu sorunları çözmek için mi hazırlanacak, yoksa yeni sorunların ortaya çıkmasına mı neden olacak? Hep beraber göreceğiz.
Geçmiş dönemlerde hepimiz biliyoruz ki, zaman zaman ön plana çıkan veya arka plana itilen üretici örgütleri, fonksiyonları itibariyle gerekliliğinden veya gereksizliğinden dolayı tartışılmamış farklı mülahazalarla değerlendirilmiştir.
Bakanlığımızın tüm bu sorunları çözmekte samimi bir irade koyduğunu, en azından çözüm yönünde çaba sarf ettiğini görmek sadece bir kooperatifçi olarak bizleri mutlu eder.
Saygılarımla. 24.03.2014
EROL AKAR
